Wat is codependentie? (+ psychologische en spirituele betekenis van codependentie)

Codependentie staat in het teken van zelfopoffering, want je leeft niet trouw aan jezelf. Je vindt andermans behoeften belangrijker dan je eigen behoeften. Ten koste van jezelf wil je het iemand naar zijn of haar zin maken om maar niemand teleur te stellen. Codependentie is een vorm van voorwaardelijke liefde, want het is angst vermomd als zorgzaamheid. Het is een illusie van controle. Dat mensen afhankelijk van je zijn, is een emotionele verslaving aan ‘nodig zijn’. Hulp aanbieden is mooi, maar jezelf verliezen om een ander te redden, is dat niet. Sterker nog: codependentie is als het vullen van een bodemloze put, je kan nooit genoeg geven. Althans, zo voelt het voor je als je leeft vanuit een diepe angst om verlaten of afgewezen te worden. Dus wil je meer leren over codependent gedrag? Deze blog geeft antwoord op de vraag: “Wat is codependentie?” We staan niet alleen stil bij de psychologische betekenis van codependentie, maar gaan ook dieper in op de spirituele betekenis van codependentie! 

Wat is de psychologische betekenis van codependentie?

Codependentie is een terugkerend gedragspatroon, waarbij je je eigen behoeftes opzij zet. Je staat altijd klaar voor een ander, bijvoorbeeld voor je partner, een familielid of één van je vrienden. Maar wanneer sta je nu écht klaar voor jezelf? Niet of nauwelijk. Althans, je neemt te weinig tijd voor jezelf, want met codependent gedrag blijf je jezelf aanpassen en wegcijferen. Je zet jezelf niet op #1, negeert je gevoelens en leeft niet trouw aan jezelf.

Dus ja, wat is codependentie? Vanuit het Engels is ‘codependency’ letterlijk vertaald ‘medeafhankelijkheid’, dus codependentie is een ongezonde wederzijdse afhankelijkheid. 

Dit betekent dat je verslaafd aan liefde bent, want je hebt behoefte aan bevestiging, wil aardig gevonden worden of zoekt naar goedkeuring. In essentie wil je je gezien, gehoord, gewaardeerd en geliefd voelen. 

Daarom ga je liever iemand anders helpen in plaats van jezelf, omdat je je verantwoordelijk voelt voor zijn of haar geluk of gezondheid. Dit geeft je een gevoel van eigenwaarde. De realiteit bij codependentie is alleen wel dat je teveel emotioneel afhankelijk bent, omdat je je innerlijke leegte van buitenaf aan het opvullen bent. De intentie waarmee je iemand helpt is onzuiver en niet gebaseerd op onvoorwaardelijke liefde. Het is alsof je de ander nodig hebt om jezelf goed genoeg te voelen. 

Codependentie is een overlevingsmechanisme 

Codependent gedrag is een reactie op vroegkinderlijk trauma. Juist als je ongezien opgegroeid bent, heb je in je kindertijd niet genoeg emotionele steun, liefde of aandacht ontvangen. Onbewust heb je je verlaten gevoeld, waardoor je nu - koste wat het kost - je niet meer verlaten wil worden. Daarom ontwikkelde je als kind al direct een overlevingsstrategie, zodat je kan overleven in onveilige situaties. 

Door een onveilige hechting leer je van jongs af aan dat liefde afhankelijk is van iets wat je doet of wat je juist niet doet. In plaats van dat je liefde ontvangt om wie je bent. Hierdoor kan je het gevoel hebben dat je altijd moet "presteren" om liefde, aandacht, erkenning en waardering te ontvangen, wat je diepgewortelde onzekerheid in stand houdt. 

Op basis daarvan kan je de volgende conclusie trekken: codependentie is een ‘emotionele verslaving aan nodig zijn', want iemand helpen levert je liefde en aandacht op. 

De vicieuze cirkel van codependentie

Codependentie versterkt de belemmerende overtuiging dat je liefde moet verdienen. Dat je pas geliefd bent als je voldoet aan specifieke voorwaarden. Althans, dat is een negatieve gedachte van je ego waar je in bent gaan geloven. Vandaar dat je nu pleasegedrag, bewijsdrang of compensatiedrang vertoont om te voldoen aan sociaal wenselijke verwachtingen of verplichtingen. 

In feite is codependentie een vorm van zelfbescherming, een overlevingsmechanisme waarmee je de pijn van emotionele verwaarlozing wil vermijden. Je doet van alles om angst voor afwijzing en kritiek te voorkomen, want dit is anders een emotionele trigger van je verlatingsangst. Zo behoud je met codependent gedrag controle over relaties, want je wil niemand teleurstellen. Maar eerlijk is eerlijk, met codependentie stel je wel jezelf teleur wat jarenlang leidt tot zelfopoffering!

De spirituele betekenis van codependentie

Spiritueel gezien is het doorbreken van codependentie een uitnodiging om terug te keren naar je essentie. Dat je beseft dat liefde niet iets is wat je moet verdienen, maar iets wat je al in je draagt. Liefde is altijd aanwezig in jou, om je heen en in de wereld. Het vraagt om de shift van externe bevestiging naar interne erkenning van je eigenwaarde. Anders blijf je vastzitten in de diepe, onbewuste overtuiging dat je niet compleet of waardig bent zonder liefde, acceptatie en goedkeuring van buitenaf.

Met andere woorden: je bent afgescheiden van de bron van liefde en heelheid. Dit idee van afscheiding creëert een diepgewortelde angst dat je niet goed genoeg bent. De spirituele reis van het loslaten van codependentie draait daarom om het herinneren van je eenheid met het Universum, zonder dat dit afhangt van wat je doet of geeft. Het vraagt je om de illusie van afhankelijkheid los te laten en te begrijpen dat je compleet bent in jezelf.

Leer los te laten wat je niet langer dient, inclusief mensen, situaties en codependentie patronen die je in een staat van afhankelijkheid houden. Zo kan je op diepere lagen spiritueel ontwaken van angst naar liefde, van controle naar vertrouwen en van schaarste naar overvloed. Dankzij zelfbewustzijn, zelfliefde, zelfacceptatie, zelfvertrouwen en zelfleiderschap!